De 50-ers, 40-ers en misschien 35-plussers hebben het waarschijnlijk wel eens meegemaakt: De baas is boos en houdt zich ook nauwelijks in. Briesend en stampvoetend maakt hij op geluidsniveau 85-decibel duidelijk dat zijn medewerkers een verkeerd besluit hebben genomen of een fout hebben gemaakt. In de jaren 80, 90, zero’s was dit een beeld dat wel eens voorkwam in de ‘BV Nederland’.
Als ondernemer bouwde je met bloed, zweet en tranen je business op en was je met je vak bezig. Omdat je groeide, moest je ook mensen aannemen. Zij werden ‘werknemers’ en je kreeg er een dimensie bij in je werk: personeel. Leiding geven moest je erbij doen en je had niet door dat dat eigenlijk een vak apart was. In je stijl van leiding geven dacht je niet na over hoe je iets bespreekt. Je bestuurde je bedrijf vanuit je buik, je gevoel, je hart en ziel. Daar kwamen emoties bij en je was niet gewend om die in toom te houden. Je medewerkers (‘werknemers’) waren juridisch de ‘ondergeschikten’ en voelden dat ook zo. Ze ondergingen vaak lijdzaam je woede-uitbarstingen. “Voor jou twee anderen!”
Aan de andere kant was je ook blij met de medewerkers en dat liet je merken met groot opgezette personeelsfeesten, bonussen en flinke kerstpakketten. Je voelde je tenslotte ook verantwoordelijk voor je personeel en wilde je als ‘goed werkgever’ gedragen. Zie hier het cliché van een MKB-bedrijf van 30, 20 jaar geleden.
Hoe anders is het nu: Medewerkers (‘werknemers’) hebben een identiteit en willen deze ook laten zien. We maken zelf keuzes en we willen zelf de regisseur zijn van ons eigen leven. Vrije tijd is belangrijk. Het samen opvoeden van kinderen. Samen een parttime baan hebben (maximaal 4 dagen per week) wat meer is dan 1 FTE per huishouden. We hebben dus best wat te besteden en zijn bezig met onze persoonlijke ontwikkeling. We maken daarin bewust keuzes. Tv-programma’s als ‘ik vertrek’ of ‘het roer om’ krijgen hoge kijkcijfers en mensen gaan dromen. De welvaart groeit. De directeur/werkgever wordt gelijkwaardiger. We maken keuzes in onze loopbaan. “Voor jou twee anderen” want we switchen gemakkelijker van baan.
We laten weten dat we met respect behandeld willen worden en verwachten een sociaal veilige werkplek. Matthijs van Nieuwkerk verklaart nu: “Ik heb spijt dat ik een – letterlijk – blinde ambitie had en daardoor over grenzen ben gegaan”. Dit zou kunnen en een enkele directeur/ondernemer zou zich dit ook kunnen afvragen.
De huidige tijd betekent ook een andere kijk op de medewerkers door de ondernemer/directeur. Gelukkig maar, want we willen in het arbeidsbestel van de toekomst (commissie Borstlap) meer gelijkwaardigheid in de factor werk en inkomen. Als bedrijf wil je perspectief bieden aan je medewerkers. Je bepaalt waar je met je bedrijf heen wilt en geeft aan wat je je medewerkers daarin kunt bieden. Job crafting in plaats van gedetailleerde functiebeschrijvingen. Zo bepaalt Talentmanagement steeds meer wat medewerkers kunnen betekenen voor je bedrijf.
Waar het uiteindelijk op neer komt, is oprechte interesse in je medewerkers. Wat drijft hen? Wat zijn hun talenten? Wat kunnen ze betekenen voor je bedrijf? En: willen ze blijven? Of wil jij dat ze blijven?
Je kunt dit noemen: de emancipatie van de medewerker. Medewerkers komen steeds meer op voor hun positie en kiezen bewust voor de werkgever die bij hun past. Investeer dus eens in het goede gesprek.